Was
Darwin
Wrong?

William Paley's kapotte horloge

De aarde is niet echt een veilige plek voor het leven

review door Gert Korthof, 17 Juli 2005 (update: 16 mei 2008).

Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp? - Over toeval en doelgerichtheid in de evolutie door Cees Dekker, Ronald Meester, Rene van Woudenberg (red) 2005
Uitgeverij Ten Have.

Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp? is een bundel van 21 opstellen over 'Intelligent Ontwerp' uitgegeven door uitgeverij Ten Have, een uitgeverij gespecialiseerd in spiritualiteit & religie. De hoofdstukken zijn geschreven door 4 biologen, 3 astronomen, 3 natuurkundigen, 1 wiskundige, 2 filosofen, 1 theoloog en 1 historicus. Ze zijn het niet met elkaar eens. Beweert de ene auteur met stelligheid dat Ontwerp wetenschappelijk bewezen is, met evenveel stelligheid claimt een andere auteur dat het ontwerp argument niet deugt.
Paley's horloge staat al stil sinds Darwin's Origin of Species. Dat is bijna 150 jaar. Krijgen de auteurs van dit boek het nog aan de praat?

   Moderne Christenen praten niet meer over Adam en Eva, maar over 'onherleidbare complexiteit' en 'gespecificeerde complexe informatie'. Dit klinkt erg wetenschappelijk en dat is ook de bedoeling. Ze hebben een diepe afkeer van toeval (21). En voor zover ze evolutie accepteren, proberen ze er doelgerichtheid in te ontdekken. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de manier waarop Cees Dekker convergenties in de evolutie behandelt. Hij stelt dat convergenties onverwacht zijn vanuit Darwinistisch perspectief (p.125) in navolging van de christelijk palaeontoloog Conway Morris (8). Hij zegt niet dat convergenties Darwinisme weerleggen. Verder claimt hij dat er niet zo veel convergenties te verwachten zijn als het toeval allesbepalend zou zijn (p126). Maar hij geeft geen maximum aantal toegestane convergenties, dus kan hij ook niet beweren dat het er teveel zijn. Tenslotte schrijft hij dat 'convergenties duiden op een doelgerichtheid van de evolutie' (p127). Een doelgerichtheid? Wat is dat doel dan? Of zijn er meerdere doelen? Zonder omschrijving van dat doel is dit een betekenisloze bewering. Hoewel het lijkt alsof mensen als Dekker evolutie accepteren, is het zeker geen evolutie in de betekenis zoals biologen het gebruiken. Evolutie kent geen doelen en al helemaal geen lange termijn doelen. Het hele idee dat er doelen in de natuur zijn te ontwaren is al lang door wetenschappers verlaten. De levenloze natuur wordt vanaf de 17e eeuw in causale termen beschreven en het teleologische wereldbeeld verliest daarmee aan invloed (10). De biologische wetenschappen hebben dit voorbeeld gevolgd.
Het lijkt dat Dekker zich uitsluitend baseert op wetenschappelijk onderzoek. Maar zou het toeval zijn dat calvinisten van de generatie van Abraham Kuyper al bezwaar maakten tegen Darwins voorstelling van de evolutie als doelloos proces? (22)
    Eén van de mooiste uitspraken van Dekker vind ik: 'In die discussies heeft Behe's stelling naar mijn oordeel goed standgehouden' (p.129) zonder enige verdere uitleg, terwijl hij toch een heel boek tot zijn beschikking had. Helaas verwijst Dekker daarbij naar een niet meer bestaande internet pagina (1). Het blijkt dat die pagina terecht is gekomen op de homepagina van Behe onder het kopje "Responses to Critics". Het meest recente antwoord is van 2001. Kennelijk heeft Behe de laatste 4 jaar niet meer gereageerd op zijn critici. Het boek Why Intelligent Design Fails (2004) dat boordevol staat met wetenschappelijke kritiek op Behe is zelfs helemaal niet te vinden op de site "Access Research Network". Het was al bekend dat Behe overtuigd was van zijn eigen gelijk. Nu voegt Dekker daar aan toe dat hij het met Behe eens is. Is dat de toegevoegde waarde van de Intelligent Ontwerp beweging in Nederland?
    In hoofdstuk 2, De terugkeer van ontwerp in de wetenschap, noemt Dekker onder het kopje Een blijvende stroom van critici de bioloog Lynn Margulis. Margulis' symbiosis theorie is nu een geaccepteerde theorie in de biologie en is terug te vinden in de evolutie handboeken. Wat Dekker er niet bij vertelt is dat symbiosis het samenvoegen van twee genomen is, die zelf niet ontstaan zijn door symbiosis (dat zou een oneindige regressie opleveren). Deze genomen zijn ontstaan op de traditionele manier: mutatie en selectie. Margulis' claim dat symbiosis een nieuw algemeen mechanisme is voor soortvorming kan alleen al daardoor niet waar zijn (2). Evenmin vertelt Dekker dat Margulis het creationisme verwerpt (2). Er is nog meer dat Dekker zijn lezers niet vertelt. In hoofdstuk 2 noemt Dekker Michael Denton's eerste boek Evolution, a theory in crisis. In hoofdstuk 4 noemt hij Denton's tweede boek Nature's Destiny. In zijn eerste boek concludeerde Denton dat Darwinisme faalt als wetenschappelijke theorie, schrijft Dekker. Dekker vertelt echter zijn lezerspubliek niet dat Denton in zijn tweede boek de meeste van zijn problemen met het Darwinisme heeft genegeerd en, nog erger, impliciet heeft verworpen, omdat ze hem in de weg zaten bij zijn nieuwe boek. Denton heeft nooit de intellectuele moed gehad zich publiekelijk van zijn eerste boek te distantiëren of überhaupt aan te geven welke delen hij nu verwerpt. Het is dus geen eerlijke voorlichting om dit alles weg te laten.
    De titel van hoofdstuk 2 suggereert de terugkeer van ontwerp in de wetenschap. Ontwerp is niet teruggekeerd in de wetenschap, omdat het nooit in een wetenschappelijk tijdschrift is gepubliceerd. Dat kan ook niet, want er bestaat nog geen ontwerp theorie (11).
    Dekker schreef ook een hoofdstuk over Het mysterie van de oorsprong van het leven. Dat bestaat voor 99% uit kritiek en pessimisme. Hij weet dat volgens Michael Denton (1998) het ontstaan van het leven onvermijdelijk is, maar hij ziet niet de tegenstelling met zijn eigen pessimisme over de mogelijkheid het ontstaan van het leven te verklaren. Uiteindelijk geeft hij in een halve paragraaf een hint wat zijn oplossing is: er wordt 'externe informatie toegevoegd'! Méér wordt er niet onthuld. Dit is zo vaag, abstract en kort, dat geen enkele bioloog hier iets mee kan. Terecht wordt 'Intelligent Ontwerp' genegeerd door biologen.

De horlogemaker die een half horloge maakte

deze helft door evolutie...
watch2

en deze helft door
intelligent ontwerp?

Een lezenswaardige geschiedenis van het argument voor het bestaan van god is de bijdrage van wetenschapshistoricus Kees de Pater. Het verhaal eindigt nogal abrupt, en de auteur laat op het eind nog al wat steken vallen. Hij ontkent het algemeen bekende feit dat Darwin Paley's argument voor het bestaan van God teniet heeft gedaan. Volgens de Pater heeft het argument na Darwin gewoon een andere vorm aangenomen. Dit wordt echter uitsluitend uit historisch perspectief benaderd en niet inhoudelijk. Ook ontgaat het hem dat in het boek de wiskundige Ronald Meester Paley's analogie argument voor ontwerp van organismen verwerpt. Het cruciale verschil volgens Meester is dat we bij horloges achtergrond informatie hebben over de mogelijke ontwerpers (horlogemakers), die we niet hebben bij organismes (15). Volgens Cees Dekker is er echter een mix mogelijk van Ontwerp en Evolutie. Is dit de nieuwe vorm van Paley's horloge: half ontworpen, half geëvolueerd? Een ontwerp argument gebaseerd op een half horloge? Een half horloge werkt niet. Staat het voorgoed stil? Kees de Pater heeft het in ieder geval niet gerepareerd. Wie wel?
Het dieptepunt van de bundel is de bijdrage van natuurkundige Arie van den Beukel: Darwinisme: wetenschap en/of ideologie?. Het staat op het niveau van een opstel van een middelbare scholier: roddels over evolutie. Het is een raadsel hoe de redacteuren dat hebben kunnen toestaan. Wil men geinformeerd worden door een deskundige over de ideologische kant dan men het beste het nieuwste boek lezen van de filosoof en Darwin-kenner Michael Ruse die zich al decennia lang met de Evolution-Creation controverse heeft bezig gehouden (3). Bovendien verschijnt zijn bijdrage in de sectie 'Biologie'. Merkwaardig genoeg zijn 4 van de 7 hoofdstukken in de sectie 'Biologie' van natuurkundigen! Konden de redacteuren geen biologen in Nederland vinden die over de biologische aspecten van de zaak wilden schrijven? Eén van de Nederlandse biologen die wel een bijdrage leverde is de 83-jarige VU-bioloog Jan Lever, die 50 jaar geleden al publiceerde over schepping en evolutie. Het hoofdstuk is een bewerking van een voordracht die hij 10 jaar geleden had gehouden. Lever is geen anti-evolutionist. Hij noemde zichzelf een 'christen-bioloog'. Emeritus hoogleraar moleculaire biologie Sussenbach claimt dat bacteriële DNA-replicatie onherleidbaar complex is. Maar net als Behe verzuimt hij het systeem duidelijk af te grenzen in concrete organismen zodat niet vast te stellen is of het onherleidbaar complex is. Bioloog Sjef Wintermans maakte een cocktail van fotosynthese, evolutie, ontwerp, God en wetenschap. Hij gebruikt zijn fotosynthese verhaal in ieder geval niet om ontwerp aan te tonen. Op het eind zegt hij iets wat je volgens orthodoxe ID-ers helemaal niet mag zeggen: dat een theocentrisch wereldbeeld aan de ID-gedachte ten grondslag ligt. In hoofdstuk 9, het laatste van de sectie Biologie, verdedigt de natuurkundige Juleon Schins opvallend genoeg de selfish gene-theorie van de ultra-Darwinist Richard Dawkins. Zijn kritiek is dat er geen plaats is voor de vrije wil in het materialistische wereldbeeld van Dawkins. Ik vraag mij af of de 'vrije wil' een solide wetenschappelijk begrip is en waarom dit hoofdstuk is opgenomen in een boek over intelligent design.

weg met ontwerp!

Het hoofdstuk 'Ontwerp zonder ontwerper?' (in de sectie 'Filosofie') van de wiskundige Ronald Meester is een verademing. Ook zijn hoofdstuk over informatie en evolutie is genuanceerd en niet dogmatisch. Opvallend genoeg verwerpt hij de centrale claim van William Dembski. Dembski is één van de invloedrijkste figuren van de Amerikaanse Intelligent Design beweging. Dembski claimt dat wiskundig vast te stellen is dat er in levende wezens informatie voorkomt die niet op een natuurlijke wijze ontstaan kan zijn, en van een intelligente ontwerper afkomstig moet zijn. De filosoof René van Woudenberg verwerpt Dembski's beroemde 'verklaringsfilter', wat een hoeksteen is van ID. Dat Meester en Woudenberg de centrale claims van Dembski verwerpen is opmerkelijk, omdat daarmee het belangrijkste wetenschappelijke argument voor ontwerp vervalt. Vele auteurs in het boek verdedigen 'ontwerp' zonder dit te weten. Wetenschapshistoricus Kees de Pater, die claimt dat Paley nog lang niet dood is, lijkt dit ook niet opgemerkt te hebben.
Tenslotte stelt Meester dat hij de term 'ontwerp' überhaupt zou willen vermijden in wetenschappelijke discussies en vervangen door 'informatieoverdracht'. Dit wordt overigens niet uitgewerkt. Informatieoverdracht staat in de biologie sinds Mendel bekend onder de naam 'erfelijkheid'. Het hoofdstuk van Meester zou eigenlijk moeten heten: Zonder ontwerp, zonder ontwerper! Dat het erg moeilijk is de term 'ontwerp' te vermijden blijkt wel uit zijn ingezonden brief in de NRC van 25-06-05.

Ronald Meester begrijpt Richard Dawkins niet

Ronald Meester snapt Dawkins 'methinks it is like a weasel' voorbeeld niet. "Ik moet bekennen dat ik dan absoluut niet snap wat Dawkins met dit voorbeeld eigenlijk wil bereiken of zeggen." (p 210). Meester probeert het met 'zijn gezonde verstand' te begrijpen, maar de enige manier om achter de bedoeling te komen is het voorbeeld op te zoeken en te kijken in welke context Dawkins het gebruikt. Het voorbeeld staat in 'THE BLIND WATCHMAKER', hoofdstuk 3 'Accumulating small change'. Vlak voor het weasel voorbeeld bespreekt Dawkins het anti-evolutie argument dat de kans dat haemoglobine door toeval uit zijn bestanddelen ontstaat zo onmetelijk klein is dat het uitgesloten is dat het op die manier ontstaan is. Om dit anti-evolutie argument te weerleggen gebruikt Dawkins zijn weasel voorbeeld. Alles wat hij met het voorbeeld wil is aantonen dat een complex molecuul zoals heamoglobine, niet in één klap ontstaat uit losse onderdelen (zoals in de beroemde Boeing-747 analogie), maar evolueert in kleine stapjes. Het is nooit de bedoeling geweest van Dawkins om alle andere aspecten van het weasel voorbeeld model te laten staan voor het mechanisme van evolutie. Dus de drie redenen die Meester noemt waarom de analogie met evolutie niet opgaat zijn niet relevant, omdat Dawkins die nooit bedoeld heeft. De misverstanden over dit voorbeeld zijn echter hardnekkig. Ook Dembski's kansberekeningen berusten op dit misverstand. Zie ook:
A memorable misunderstanding. Fred Hoyle's Boeing-story in the Evolution/Creation literature.

Is de kosmos afgestemd op leven?

Dat er een relatie bestaat tussen het leven op aarde en het universum is een belangrijk en fascinerend wetenschappelijk inzicht. En het is geen controversieel inzicht. Het is alleen een inzicht van vooral de laatste tien jaar. Het houdt o.a. in dat de bouwstenen van het leven, de elementen van het periodieke systeem, geproduceerd zijn in sterren. Dit inzicht legt de verbanden tussen biologie, scheikunde, natuurkunde en kosmologie, die ik in mijn middelbare schooltijd zo gemist heb. Dat inzicht had een eenheid kunnen maken van wat een losse verzameling geisoleerde vakken was. Er is nog een tweede belangrijk inzicht. Kosmologen zijn gewend om in evolutionaire termen te denken over het ontstaan van sterren en de chemische elementen. De chemische elementen waren er niet vanaf het begin. Kosmologen hebben het geluk dat Genesis niet vertelt dat helium, koolstof en zuurstof door God geschapen zijn. Aangezien kosmologen weten dat de chemische elementen die het heelal produceert uiterst geschikt zijn als bouwstenen voor het leven, verbazen zij zich er niet echt over dat het leven spontaan ontstaat. Dit geldt meestal ook voor hun houding ten opzichte van biologische evolutie.
De controverse begint pas echter wanneer sommigen beweren dat de afstemming van de natuurwetten onwaarschijnlijk precies is ('fine-tuning' genaamd) en niet door toeval of natuurwetten verklaard kan worden. De bundel van Dekker, Meester en Woudenberg bevat zelfs drie hoofdstukken over het thema fine-tuning (sectie Kosmologie). Het hoofdstuk van Gerard Bodifée is het beste van de drie en misschien wel het beste van de bundel. Het geeft een goed overzicht en een glasheldere logische analyse. Het aardige van een kosmoloog als Bodifée is dat hij in het geheel geen probleem maakt van het ontstaan van het leven, zoals we bij Cees Dekker zien, en ook niet moeilijk doet over toevallige mutaties en natuurlijke selectie, waar alle ID-ers problemen mee hebben. Een leuke observatie is dat de levensduur van de zon lang genoeg is om evolutie de tijd te geven complexe organismen te ontwikkelen. Evolutie is traag omdat het berust op toevallige mutaties. Ik zou daar aan willen toevoegen: evolutie is traag omdat evolutie niet 'gestuurd' wordt. Als evolutie 'gestuurd' zou zijn, zou het in een fractie van de 3 - 4 miljard jaar mensen geproduceerd kunnen hebben en zou de levensduur van de zon niet zo lang hoeven zijn.
Als twee zaken op elkaar afgestemd zijn, zijn er nu eenmaal twee kanten aan de zaak: fine-tuning van de natuurwetten en het leven zoals wij het kennen. Jammer vind ik dat Bodifée een definitie van het leven uit de weg gaat. Hij houdt het bij het leven zoals we dat op aarde aantreffen. Ja, dan is het onvermijdelijk dat je tot de conclusie komt dat op koolstof gebaseerd leven niet kan bestaan zonder de huidige eigenschappen van het heelal. Als men de abstracte, ruimere definitie van het leven van Tibor Gánti zou hanteren, dan zijn er veel meer vormen van leven mogelijk en universums die 'leven' kunnen bevatten. Leven is niet per definitie afhankelijk van koolstof en zuurstof. Dan verdwijnt het 'probleem' van fine-tuning als sneeuw voor de zon (7).
Iets wat alle drie auteurs in de sectie Kosmologie over het hoofd zien is dat de 'fine-tuning van natuurwetten voor het leven', in ieder geval géén betrekking heeft op het leven, maar op stabiele atomen. De eigenschappen van het koolstofatoom garanderen alleen een complexe koolstofchemie. Er bestaat geen enkele natuurkundige constante die leven, laat staan menselijk leven ('de kroon der schepping'!) garandeert. Geen van de drie spreekt dan ook over een universum 'afgestemd op de mens'. Het is duidelijk dat aan vele natuurkundige randvoorwaarden voldaan moet zijn, om het leven zoals wij dat kennen, mogelijk te maken. Het is nog niet duidelijk aan welke voorwaarden voldaan moet zijn om het ontstaan van leven te garanderen. Wanneer de hoogste vorm van leven in ons heelal bacteriën waren, zou dit geheel in overeenstemming zijn met de claim dat de kosmos was 'afgestemd op leven'.

kosmische en komische effecten

Ook sterrenkundige-predikant Mart de Groot maakt deze denkfout. Hij citeert vijf natuurkundige grootheden die het leven mogelijk maken. Maar deze grootheden zijn slechts noodzakelijk voor het ons bekende soort leven, en garanderen het ontstaan van dit leven geenszins. Sterrekundige Willem Baan (hoofdstuk 12) weet dit laatste overigens wel. Ze garanderen slechts het ontstaan en voortbestaan van atomen. Verder noemt de Groot zeven voorwaarden die het voortbestaan van het leven moeten garanderen (en dan hebben we het nog niet over de mens!). Deze grootheden, zoals de snelheid van de rotatie van de aardas en de transparantie van de aardse atmosfeer, zijn niet vanaf het moment van de Big Bang te programmeren. Het zijn 'schitterende ongelukken'. Als de aarde langzamer om zijn as zou draaien, dan zou de temperatuur te hoog oplopen, schrijft de Groot. Maar het vervelende is dat de aarde in de loop van zijn geschiedenis steeds langzamer om zijn as is gaan draaien (door rotatiefrictie van het aarde-maan systeem), waardoor de daglengte vergroot is van 5 uur bij het ontstaan van de aarde via 20 uur (600 miljoen jaar geleden) tot 24 uur nu (16). En de daglengte zal blijven toenemen. Niet echt een voorbeeld van een zeer nauwkeurig afgestelde variabele (28). Terzijde: met het ontwerp van ons zonnestelsel (omlooptijden) is ook geen rekening met de christelijke Paasdatum, die immers elk jaar wisselt. Dit probleem heeft de knapste wiskundigen enige eeuwen gekost om tot een afdoende oplossing te brengen (29).
Belangrijker is dat de energie output van de zon niet erg zorgvuldig afgestemd op de behoeften van leven op aarde. Het grootste gedeelte van het licht van de zon straalt de verkeerde kant uit en komt helemaal niet op de aarde terecht. Zijn de Milankovitch cycli ook een voorbeeld van fine-tuning? (zorgen voor de ijstijden). Het is geen kunst om variabelen op te sporen die voor het leven gunstig of noodzakelijk zijn, en om variabelen die onbekend of nadelig effect hebben gewoon te negeren. Zo wordt fine-tuning een opportunistische theorie. Als fine-tuning een wetenschappelijke theorie wil zijn, moet ze alles verklaren wat invloed heeft op het leven op aarde.
Het gebrek aan inzicht in evolutionaire processen resulteert in het omdraaien van oorzaak en gevolg. Het leven op aarde past zich aan de omstandigheden op aarde aan en niet andersom. Met een transparantere atmosfeer zou het leven aan meer UV straling blootgesteld worden, waardoor er meer huidkanker zou ontstaan, zegt de Groot. Hij vergeet dat mensen nog steeds huidkanker (melanoom) krijgen door te veel aan UV straling (33), (34). Hij vergeet dat het leven zich aangepast zou hebben. Een aanpassing bij de mens is bijvoorbeeld huidskleur (20). Sommige planten voorzien hun pollen met UV-absorberende pigmenten, waardoor het DNA beschermd wordt (19). Als de Groot meent dat de ozonlaag 'ontworpen' is om het leven op aarde te beschermen tegen UV-B straling, dan is het geen robuust ontwerp, want 251 miljoen jaar geleden was de ozonlaag vrijwel geheel vernietigd door natuurlijke oorzaken resulterend in de grootste massale uitsterving van het leven dat de aarde ooit gekend heeft (27). Wat betekent het concept 'fine-tuning' nog als het niet gaat om robuuste afstelling van factoren die het leven op aarde moeten veiligstellen? Het lijkt er op dat er door puur geluk nog leven bestaat op aarde. Tenslotte: als het heelal en de aarde echt ontworpen waren voor het leven, waarom bestaat er dan überhaupt schadelijke straling? (14).

Ironisch genoeg is het op-het-leven-afgestemde-heelal een dodelijke omgeving voor levende wezens. Ik zou de Groot wel eens willen spreken na een onbeschermd verblijf van enkele seconden in de interstellaire ruimte (temperaturen van enkele graden boven het absolute nulpunt en vacuum). Astronauten dragen niet voor niets beschermende ruimtepakken. Maar er is geen praktisch uitvoerbare bescherming bekend voor lange afstands ruimtereizen. Mars astronauten bijvoorbeeld zouden een stralings dosis ontvangen van meer dan 80 rems per jaar, wat gelijk staat aan 16x de wettelijk toegestande maximale dosis voor werknemers in een kerncentrale (24).

Als het universum werkelijk ontworpen is voor intelligent leven, dan is de ontwerper erg verspillend bezig geweest met tijd, ruimte, massa en energie. Ons zonnestelsel is oneindig klein ten opzichte van het heelal. Het duurde 9 miljard jaar voordat de aarde verscheen, nog een miljard jaar voordat leven ontstond en nog eens 4 miljard jaar voordat de mens verscheen. Dit ziet er niet doelgericht uit. Volgens de Bijbel zou God het in 6 dagen gedaan hebben. Maar waarom zou een almachtige God het niet in 1 dag gekund hebben? En waarom zou een perfecte God op de 7e dag moeten rusten? Koolstof is nodig voor het leven op aarde. Maar als het heelal afgestemd is op leven, waarom bestaat de totale massa van het heelal maar voor 0.0007 uit koolstof? Wat is het doel van donkere materie (dark matter) dat 26% van de massa van het universum uitmaakt? Waarom is 70% van het universum 'donkere energie' (dark energy)? In totaal is 96% van de massa van het universum niet van het soort materie dat nodig is voor leven. De energie in het heelal lijkt ook niet echt ontworpen voor het instandhouden van het leven. Van alle energie die de zon uitstraalt, worden maar 2 fotonen op de miljard gebruikt om de aarde op te warmen. De rest verdwijnt nutteloos in het heelal.

Gegevens uit: Victor Stenger (2007) "God the failed hypothesis", Prometheus Books. [08-06-2007]

Er is slechts één relatief veilige plek voor de mens: de oppervlakte van de planeet aarde. Dit komt door de bescherming die de aardse atmosfeer geeft tegen kosmische stralen. Deze bescherming is niet 100% want er is nog een fractie kosmische straling die ons lichaam doorboort die gelijk is aan een paar röntgen foto's per jaar. Om diverse andere redenen is de aarde niet echt een veilige plek (17). En als je het hebt over het voortbestaan van het leven op aarde: de lichtsterkte van de zon neemt iedere miljard jaar met 10% toe (31). Over 1 miljard jaar vanaf nu zal toenemende intensivering van de straling het leven op aarde onmogelijk maken (23). Als de zon bedoeld is het leven op aarde mogeijk te maken, waarom zal hij in de toekomst het leven op aarde onmogelijk maken? Op die vraag heb ik nog nooit een antwoord gehad.
Vaak wordt verteld dat de maan een belangrijke rol speelt voor het leven op aarde omdat de maan een stabiliserende invloed op de bewegingen van de aarde heeft en daardoor een chaotisch klimaat voorkomen wordt. Is het feit dat de maan zich met 3,8 cm per jaar van de aarde verwijderd een voorbeeld van fine-tuning? De functie van Jupiter zou zijn dat meteorieten afgevangen worden. Maar, als Jupiter ontworpen is om meteorieten af te vangen, wat is dan het doel van die meteorieten? Waarom zijn die er überhaupt? Die meteorieten hadden toch gewoon weggelaten kunnen worden uit het ontwerp van de cosmos? Heeft de Ontwerper niet goed nagedacht over de details? Heeft hij niet alles onder controle? En werkt Jupiter wel als meteorieten-vanger? Waarom heeft de jonge aarde dan zo'n last gehad van bombardementen dat het ontstaan van leven vertraagd werd? (18). (Trouwens nog steeds). Waarom zijn de dinosauriërs dan uitgestorven? Waarom veroorzaakte een botsing in de 'asteroid belt' een regen met brokstukken op de aarde tijdens het Ordovician? Is het zuurstofpercentage van de aardse atmosfeer van 21% een voorbeeld van fine-tuning? Is dat het meest optimale percentage? Waarom was er geen zuurstof in de atmosfeer van de jonge aarde? Waarom was het zuurstofpercentage 300 miljoen jaar geleden 30% en 250 miljoen jaar geleden maar 15%? (4). En waarom is er 78% stikstofgas in de aardse atmosfeer? Dit is aan te vullen met vele voorbeelden, die deels de selectiviteit van data verzamelen en deels de irrelevantie van zijn voorbeelden aantonen.
Het idee achter fine-tuning is doelgericht denken. De enige die schijnt te erkennen dat doelgericht denken uit de moderne wetenschap is verdrongen en in de religie thuis hoort is Gerard Bodifée. Al in de 17e eeuw is de gedachte dat God de architect van het universum is, al niet meer vanzelfsprekend.

Het lijkt dat de redactie niet goed heeft nagedacht over de volgorde van de hoofdstukken. De hoofdstukken over kosmologie zouden aan die van biologie vooraf moeten gaan. Ook wordt geen enkele aandacht besteed aan het interessante gebied dat op het grensvlak ligt van fine-tuning en ontstaan van leven (5). De biologische en kosmologische hoofdstukken hangen daardoor als los zand aan elkaar. Daardoor ontstaan komische effecten: auteurs als Dekker doen hun best om de lezer uit te leggen dat het ontstaan van leven ontzettend moeilijk is, terwijl de kosmologen uitleggen dat de kosmos op maat gemaakt is voor het leven.

Schoonheid Mart de Groot heeft een origineel argument voor ontwerp: schoonheid (esthetiek). 'Schoonheid is een gift van de Ontwerper'. Deze uitspraak valt buiten de wetenschap. Schoonheid is volgens de Groot niet evolutionair te verklaren. Deze uitspraak is wel verifieerbaar en is onjuist. Schoonheid komt niet uit de lucht vallen! Neem de pauwenstaart. Bij pauwen is experimenteel vastgesteld dat het wegknippen van de ogen op de pauwenstaart tot gevolg heeft dat de mannetjes minder aantrekkelijk zijn voor de vrouwtjes (12). Darwin noemde het verschijnsel dat individuen hun partnerkeuze baseren op een ideaalbeeld sexuele selectie. En dat is wel degelijk experimenteel te onderzoeken. Mannetjes zebravinken met een nepkuif op de kop bleken voor vrouwtjes veel aantrekkelijker, terwijl die kuif in de natuur helemaal niet voorkomt (25). Bij de mens zijn er behalve culturele, ook biologische determinanten van schoonheid. In alle culturen die bestudeerd zijn hebben mannen voorkeur voor vrouwen met fysieke eigenschappen die een indicatie zijn voor vruchtbare leeftijd en gezondheid. Wat door mannen wordt gezien als vrouwelijke schoonheid komt niet uit de lucht vallen, maar heeft in het verleden geleid tot voortplantingssucces (13). Ook is er een relatie tussen gezondheid en schoonheid. Vergelijk gezonde mensen en mensen met pokken, rode hond, geelzucht, mazelen, lepra, psoriasis. Schoonheid is de afwezigheid van ziekte en misvormingen. Gezondheid heeft een relatie met evolutionaire fitness. We kunnen genieten van de geur en kleurenpracht van bloemen, maar de verklaring van hun schoonheid is dat insecten er door worden aangetrokken en vervolgens voor kruisbestuiving zorgen. In de Middeleeuwen dacht men dat vogels zingen om God te loven met hun lied, en later dacht men om mensen te behagen. Tegenwoordig weten we dat vogels zingen om hun territorium af te bakenen. In al deze gevallen heeft schoonheid een evolutionaire verklaring en hebben we er geen ontwerper voor nodig.	Schoonheid is wat vrouwtjes in het verleden hebben gekozen Geur en kleurenpracht van bloemen hebben evolutionair voordeel Een mannetjeszebravink met een nepkuif op zijn kop is aantrekkelijker voor vrouwtjes. Schoonheid is wat voortplantingssucces opleverde vogelzang is territorium verdediging
De bowerbird bouwt een nest om een vrouwtje te lokken en decoreert het met allerlei voorwerpen die hij maar kan vinden (zelfs wasknijpers!). Deze soort heeft een voorkeur voor blauw. Een gevoel voor schoonheid valt hier niet te ontkennen.

Het oordeel van de wetenschap over Intelligent Design

Het standpunt van de wetenschap over Intelligent Design zal men tevergeefs zoeken in de bundel Schitterend ongeluk. In Science (8 Juli 2005, p.221) verscheen een editorial waarin werd duidelijk gemaakt waaraan iedere wetenschappelijke theorie moet voldoen en dat "ID can pass none of these tests". Nature (28 april 2005) had een editorial en een 4 pagina lang journalistiek overzichtsartikel over Intelligent Design, waarin voor- en tegenstanders aan het woord kwamen. Het constateerde dat "Even considered on its research merits, scientists mostly agree that intelligent design rests on shaky foundations" (p.1063). Naar aanleiding van de positieve uitspraken van president Bush over Intelligent Design schreef Nature (11 Aug 2005) een editorial met de voor zichzelf sprekende titel Keeping religion out of science class en een news item "Scientists attack Bush over intelligent design" (p.761). De NewScientist (9 Juli 2005) had een Editorial: Creationism against Darwinism? No contest. In de Scientific American (April 2005, p4) verscheen een uitzonderlijk sarcastische artikel ("Okay, We Give Up") over intelligent design en andere pseudo-wetenschappen. Het liet aan duidelijkheid niets te wensen over: Intelligent Design wordt verworpen als pseudo-wetenschap. In 2002 publiceerde Scientific American het geruchtmakende artikel 15 Answers to Creationist Nonsense (July 2002; John Rennie) en andere (9). De National Geographic (nov 2004) had een coverstory Was Darwin Wrong? Het antwoord luidde: "NO. The evidence for evolution is overwhelming." (p.4). (Nederlandse editie: Had Darwin Gelijk?).
Cees Dekker wil ID graag in verband brengen met modern wetenschappelijk onderzoek (nanotechnologie, etc). Echter de moderne wetenschap heeft ID unaniem verworpen. Een recent bewijs is het Amerikaanse tijdschrift Science van 23 December 2005 met het thema Breakthrough of the year: Evolution in Action. In Science van 6 jan (en Editorial 13 Jan) 2006 Judge Jones Defines Science - And Why Intelligent Design Isn't (gratis link) wordt de beslissing van rechter Jones weergegeven, die gebaseerd is o.a. op getuigenverklaringen, dat ID geen wetenschap is. Een actueel overzicht van standpunten (pro-evolutie en anti-creationisme) van 71 Amerikaanse wetenschappelijke verenigingen en beroepsgroepen is te vinden op de site van het Amerikaanse National Center for Science Education (NCSE). Ook individuele Christelijke wetenschappers wijzen ID af. Voorbeelden zijn: de geneticus Francis Collins en de evolutiebioloog Joan Roughgarden.

De Nederlandse pers over het boek

De Nederlandse pers was niet enthousiast over het boek Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp?. De Volkskrant van 4 juni 2005 was negatief en zelfs het christelijk dagblad Trouw (11 juni 2005) had een negatieve recensie. Opmerkelijk was de ingezonden brief van 7 evolutiebiologen van de christelijke Vrije Universiteit, Amsterdam, (website), in de Volkskrant van 11 juni, waarin ze schrijven: "Onder VU-biologen is geen sprake van ook maar enig draagvlak voor het ID-gedachtengoed." Dit is verheugend, omdat in juni 1996 het VU-tijdschrift 'Wetenschap Cultuur en Samenleving' een essay 'Scheppen uit het niets' publiceerde van de creationist Dr. F. Paesi. Er kwam toen geen enkele reactie uit de VU gemeenschap en mijn reactie werd niet gepubliceerd. De 7 evolutiebiologen tonen aan dat er wel iets veranderd is bij de VU.

Conclusie

Als je het boek goed leest, ontdek je in het boek zelf de reden waarom het Intelligent Ontwerp argument niet werkt. De overeenkomst tussen Paley's horloge en biologische systemen gaat mank, zegt Ronald Meester. Verbazingwekkend genoeg was dus William Paley's horloge-analogie al vóór Darwin weerlegd! Daar hadden we Darwin dus niet voor nodig. Na Darwin was Paley's analogie geheel overbodig geworden om de complexiteit van levende wezens te verklaren. Dit sluit een ontwerper niet uit, omdat de wetenschap niets over bovennatuurlijke ontwerpers kan zeggen, zoals ook door tenminste twee auteurs wordt vastgesteld. Je kunt dan ook met een bovennatuurlijke ontwerper nooit een wetenschappelijk probleem oplossen. Het zal daarom altijd een vrijetijdsbesteding blijven om een ontwerper met wetenschappelijke methoden aan te tonen. Dit zou een onschuldig tijdverdrijf zijn, ware het niet dat ze hardnekkig het publiek blijven vertellen dat ID wetenschap is. Tenslotte hebben we geen ID-ers nodig om het publiek te vertellen wat de onopgeloste problemen in de wetenschap zijn. Dat doet de wetenschap zelf (6).

Noten

Het document http://www.arn.org/behe/mb_response.htm waarop Dekker zich meermalen beroept bestaat niet (meer) (5 en 7 juni 2005 getest). Dekker had op z'n minst de titel van het artikel erbij kunnen geven en de datum waarop hij het gedownload had, zoals gebruikelijk is als je internetbronnen citeert. De file is terug te vinden in het Internet Archive. Daaruit blijkt dat hij nu onderdeel is van de homepage van Behe op ARN, maar ook dat Behe sinds die tijd niets heeft toegevoegd.
Dit wordt uitgelegd in mijn review van haar boek Acquiring genomes.
Michael Ruse (2005) The Evolution-Creation Struggle, Harvard University Press.
Nick Lane heeft een heel boek geschreven over de nadelen van het gebruik van zuurstof (review). Andere pseudo-ft voorbeelden zijn: heeft de aarde seizoenen opdat de trekvogels jaarlijks naar het zuidelijk halfrond kunnen vliegen? Is het aardmagnetisme en de sterrenhemel ontworpen om hen daarbij te helpen? De aarde draait om zijn as, zodat mensen weten wanneer ze moeten slapen. Zie ook David Beerling (2007) The Emerald Planet over zuurstof. Een prachtige grafiek van grote schommelingen in het zuurstof gehalte in de loop van de geschiedenis van de aarde: Out of Thin Air: Dinosaurs, Birds, and Earth's Ancient Atmosphere. Hoe één grafiek het hele idee van fine-tuning overhoop kan gooien (grafiek op pagina 30). (gratis full text)
Onderwerpen als Links- en Rechtshandige aminozuren en suikers horen daarin thuis. Verder: afgrenzen van fine-tuning. Fine-tuning kan nooit garanderen: een bepaalde DNA-volgorde, de huidige genetische code, een richting in de evolutie, het ontstaan van de mens, etc.
D. Kennedy and C. Norman (2005) What Don't We Know?, Introduction to 125 Questions. Science, 309, 5731, 78-102, 1 July 2005.
Victor J. Stenger (2004) "Is the Universe Fine-Tuned for Us?" in Why Intelligent Design Fails, Young and Edis, p.177.
Conway Morris' boek Life's Solution bevat een hoofdstuk "Towards a theology of evolution?".
Michael Shermer (2005) The Woodstock of Evolution, Scientific American (artikel bevat analyse van ID). Het tijdschrift had op 06/17/2002 een artikel Bad Science and False Facts van de Editors, wat ook over ID gaat.
Inleiding in de filosofie. Open Universiteit (1998), p257.
We don't have such a theory right now is een uitspraak van Dr. Paul Nelson (zelf een bekend ID-er) over intelligent design theorie.
John Alcock (2001) Animal Behavior, p.348
David Buss (1998) The strategies of human mating in Sherman & Alcock Exploring Animal Behavior, Readings from American Scientist, sec edition. Sinauer.
Kate Ravilious (2005) "Top 5 cosmic threats to life on Earth", NewScientist, 16 July 2005, p.32-37. Dat het heelal 'afgestemd is op leven' wordt hier sterk gerelativeerd! Supernova bedreigen leven op aarde. Gigantische waterstofwolken, 'Gamma-ray bursts' (γ-ray burst) en 'Magnetars' kunnen de aardse ozonlaag aantasten en daardoor het voortbestaan van leven op aarde in gevaar brengen. Een ander aspect van UV-straling is DNA-schade (mutaties), wat de motor van evolutie is. Is dat 'het nut' van UV-straling? Maar dan zou toevallige DNA-schade juist 'de bedoeling zijn', waardoor Cees Dekker met zijn strijd tegen het toeval in zijn hemd komt te staan. Volgens een publicatie in de Geophysical Research Letters (juli 2005) heeft een gammaflits waarschijnlijk het grotendeels uitsterven van het leven in de zee 443 miljoen jaar geleden veroorzaakt. [NRC 13 aug]
In mijn review van Denton noem ik betere redenen om Paley's analogie argument te verwerpen. Bovendien is er een tweede en zeer interessante versie van Paley's argument die Meester niet noemt.
Lynn Rothschild (2003) "The sun: the impetus of life" in: Evolution on Planet Earth, p.94.
DE AARDE IS NIET ECHT EEN VEILIGE PLEK VOOR HET (MENSELIJK) LEVEN
Deze noot is uitgegroeid tot een zelfstandige pagina:
DE AARDE IS NIET ECHT EEN VEILIGE PLEK VOOR HET (MENSELIJK) LEVEN!
Zware bombardementen vonden plaats tussen 3,8 en 3,9 miljard jaar geleden, de tijd waarin vermoedelijk het eerste leven ontstond.
News Focus in Science 26 Aug 2005, p.1321.
Blanke vrouwen hebben een 12 maal grotere kans om een kwaadaardige vorm van huidkanker te krijgen dan zwarte vrouwen (bron: Ricklefs, Finch (1997) Ouder worden, p.55)
Het lijkt er wel op dat in principe iedere toevallige gebeurtenis een bedreiging is voor het geloof in een persoonlijke liefhebbende God, die immers niets aan het toeval overlaat.
volgens Ab Flipse (wetenschapshistoricus bij de VU) in Hier leert de natuur ons zelf den weg (geciteerd door Peter Giesen in de Volkskrant van 15 okt 2005). De VU werd in 1880 gesticht door Abraham Kuyper.
Onze zon is niet het enige of het beste type zon dat geschikt is voor leven. Rode dwergen (red dwarfs) hebben minder dan de helft van de massa van onze zon en schijnen 100x zwakker, maar ze 'leven' langer dan onze zon en gaan niet intenser licht uitstralen op het einde van hun levensduur waardoor ze een stabielere lange termijn omgeving vormen voor leven op een bijbehorende planeet. Scientific American, Nov 2005, p.15.
Eugene N. Parker (2006) 'Schielding Space Travelers', Scientific American, March 2006, pages 22-29.
Menno Schilthuizen (2001) Frogs, Flies and Dandelions: The making of Species" (Het mysterie der mysteriën)
Arthur Allen (2007) Vaccine, pag.169.
Zie hoofdstuk 4 ('An ancient ozone catastrophe?') in: David Beerling (2007) The Emerald Planet. Zie ook noot 14 en 17. Het gat in de ozonlaag zal nog zeker tot 2050 bestaan. Tot die tijd blijven mensen verhoogd blootgesteld aan ultraviolette straling. Dat betekent voor Nederland rond het midden van de 21ste eeuw jaarlijks zo'n 1500 extra patiënten met huidkanker ten opzichte van 1980. Doordat uv-licht ook de kans op staar verhoogt, neemt vermoedelijk ook het aantal patiënten met die aandoening toe (bron).
De aarde is onderhevig aan 9 bewegingen (zie: Dagen, maanden, jaren. De (schijnbare) bewegingen van zon, aarde, maan en planeten) en de maan heeft ook nog een aantal bewegingen. Waarom draait de maan in 27,3217 dagen om de aarde? Is dat een geval van fine-tuning? Wat is het doel? Waarom? Waarom is dit niet een geheel getal met grote precisie (bijvoorbeeld: 30,0000)? Kennelijk is er geen gefine-tune-de relatie tussen de aardrotatie en de omlooptijd van de maan rond de aarde. En ook is de verhouding van aardrotatie (1 dag) : omlooptijd van aarde om de zon (1 jaar) niet een geheel getal. Juist het ontbreken van deze extra fine-tuning die niet noodzakelijk is voor het bestaan van leven, maar die de 'finishing touch' zou kunnen zijn voor het leven van de mens (bijvoorbeeld een eenvoudige en regelmatige kalender), doet sterk twijfelen aan de bewering dat fine-tuning voor de mens zou zijn. Als deze variabelen geen effect hebben op het leven op aarde zal er sowieso een aanvullende theorie moeten komen. Fine-tuning zal dan nooit een complete theorie worden voor het heelal.
Floris Cohen (2007) De herschepping van de wereld, p.84. Je kunt dus welhaast concluderen dat ons planetenstelsel niet door een christelijke god is ontworpen. Op z'n minst is het een niet kalender-vriendelijk ontwerp.
Jerry Coyne, 2009, Why Evolution is True, OUP, p.26.
David Catling en Kevin Zahnle (2009) The Planetary Air Leak, Scientific American, May 2009, pp 24-31.
Nicola Jones (2013) Planetary disasters: It could happen one night, Nature 08 January 2013. Dit is een beanstigend en zeer deskundig overzicht van alle bedreigingen van het leven op aarde.
Risico op een melanoom.
"Melanoma is the deadliest form of skin cancer. The main risk factor for its development is ultraviolet (UV) radiation from the sun, which directly induces alterations in the DNA of melanocytes, the skin's pigment-producing cells", Nature 6 Mar 2014 ('Cancer: Inflammation lights the way to metastasis')
Robert Malcuit (2015) The Twin Sister Planets Venus and Earth. Why are they so different? p.54.
Elizabeth Gibney (2015) Leap-second decision delayed by eight years. Some want to scrap adjustment that keeps atomic time in sync with Earth's rotation. Nature, 20 November 2015
Daniel Clery (2016) Earth barraged by supernovae millions of years ago, debris found on moon. Science, Apr. 6, 2016. "It sounds like the plot of a disaster movie: A nearby star explodes as a supernova, outshining the sun in the sky. The fleeting light show blows away Earth's ozone layer, leaving the planet's inhabitants–human and otherwise–exposed to the full force of the sun's radiation. Cancer skyrockets, crops fail, and civilization falls apart. Far-fetched, perhaps, but two independent teams of researchers have found evidence that within the past 10 million years, our planet was in fact exposed to multiple nearby supernovae. Although these were too far away to cause death and destruction, the blasts would have been bright enough to see during the day–and could conceivably have sparked Earth's recent ice ages."
Gerard 't Hooft, Stefan Vandoren: Tijd in machten van tien. Natuurverschijnselen en hun tijdschalen, vertaling: Time in Powers of Ten. Natural Phenomena and Their Timescales.
Eruption made 536 'the worst year to be alive', Science. "A mysterious fog plunged Europe, the Middle East, and parts of Asia into darkness, day and night–for 18 months. "For the sun gave forth its light without brightness, like the moon, during the whole year," wrote Byzantine historian Procopius. Temperatures in the summer of 536 fell 1.5°C to 2.5°C, initiating the coldest decade in the past 2300 years."

Literatuur

In Skepter, zomer 2005, staan beschouwingen van Gert Korthof, Jan Willem Nienhuys, Piet Borst en Ronald Plasterk over het boek Schitterend ongeluk.
Hier vindt U mijn kritiek op Dekker.
Op de site Was Darwin Wrong? vindt U boekbesprekingen op het gebied van evolutie, kritiek op evolutie theorie, oorsprong van het leven, intelligent design, fine-tuning, etc, etc. Hier vindt U een literatuur overzicht: Introduction.
met dank aan Pim Roes voor de correctie van een foute link.
'Schemeren tussen weten en beschouwen' is een recensie van het boek Schitterend ongeluk in de ABG 54 (2005) door Gerard Nienhuis, hoogleraar natuurkunde en Christen.
Dekker, Meester, Woudenberg (2006) (red) En God beschikte een worm (recensie)
Bart Klink 'Het leed in de wereld en Gods bestaan' (22 mei 2009) is een korte heldere uiteenzetting van het probleem van het kwaad en theodicee.
Susan W. Kieffer (2013) The Dynamics of Disaster Norton, New York, 2013. "A large fraction of Earth's population can be adversely affected by earthquakes, volcanic eruptions, tsunamis, tornadoes, hurricanes, and floods." review in Science 7 maart 2014. Dit boek is een goede gids om er achter te komen dat de aarde, hoewel compatible met leven, niet echt een veilige plek voor het leven is.
Ronald Meester claimt dat covid-19 vaccinatie dodelijk kan zijn
Ronald Meester gebruikt drogreden om de SARS-CoV-2 pandemie te bagatelliseren.
Meesters arrogantie gastbijdrage Bart Voorzanger
Hooggeleerde complotdenkers: Dick Bijl en Ronald Meester.

Conclusie

De aarde is niet ontworpen als veilige plek voor de mens
verhuist naar zelfstandige pagina.

Over Schoonheid.

Evolutie blog
actualiteiten rondom evolutie

Zie ook:

blog	home: wasdarwinwrong.com	wasdarwinwrong.com/korthof73.htm
Copyright ©G. Korthof 2005	First published: 17 juli 2005	Update: 28 Dec 2018 Notes/FR/N.: 5 feb 2024